“Ontstaat faalangst doordat het kind van zichzelf verwacht bepaalde prestaties te leveren, komt het door hoge verwachtingen die ouders aan hun kind stellen of komt het juist door de maatschappij waarin we leven?”
Tijdens een workshop die ik verzorgde over faalangst, kwam één van de deelnemers met deze vraag. Hierop volgde een gesprek in de groep, waarbij men zich realiseerde dat we in een maatschappij leven waarin veel van ons wordt verwacht. De lat ligt hoog, er is een hoge maatschappelijke prestatiedruk.
Deze maatschappelijke verwachtingen worden ervaren gedurende het hele leven, van de kindertijd tot volwassenheid.
Het begint al met onze kinderen van baby tot peuter, gevolgd door de basisschoolperiode. Daarna volgt de keuze van het voortgezet onderwijs, de studiekeuze en vervolgens het carrièrepad in ons werk.
In al deze fases is sprake van beelden en verwachtingen vanuit onze maatschappij, verwachtingen van de directe omgeving van het kind en natuurlijk de verwachtingen van het kind zelf. Het kind moet voldoen aan bepaalde verwachtingen, ‘standaarden’ en mijlpalen die bij zijn of haar leeftijd horen.
Door deze verwachtingen is de prestatiedruk hoog, het kind voelt dat het moet presteren en er ontstaat een onderlinge competitiestrijd. Kinderen gaan zichzelf vergelijken met anderen, ze willen graag voldoen aan het ‘plaatje zoals het hoort’.
Deze bevindingen van maatschappelijke druk zijn zeker waar.
Kunnen we hier iets aan veranderen?
Nee, de maatschappij om ons heen is zoals deze is, en we kunnen de maatschappij niet in ons eentje veranderen.
We zullen hier voor onszelf mee om moeten leren gaan.
We kunnen onze eigen levenswijze, standpunten en houding aanpassen.
Wat kunnen we doen?
Richting onze kinderen kunnen we onze energie steken in:
- het verlagen of bijstellen van onze verwachtingen, verlagen van de prestatiedruk,
- kijken naar hoe het kind iets doet i.p.v. naar de resultaten die het bereikt
- en vooral uitgaan van de talenten en mogelijkheden die het kind in zich heeft.
Als we onszelf hierin kunnen aanpassen, dan hoeven we ons minder druk te maken over de maatschappij om ons heen,
want zoals de Griekse filosoof Epictetus zei:
“Er is slechts één weg naar geluk,
en dat is ophouden met je zorgen maken over dingen
waarop je geen invloed hebt”
faalangst in de maatschappij